Breezo Co-Founder in Air Quality panel for Architectura

Kort voor het bouwverlof verzamelde architectura.be specialisten uit verschillende sectoren rond de virtuele tafel. Op het eerste zicht hebben sommigen weinig met elkaar gemeen, toch is er één verbindende factor: ze zijn allemaal bekommerd om het binnenklimaat. Een begrip met veel facetten, van ventilatie tot akoestiek.

Een panelgesprek kan anno 2020 niet bestaan zonder het over hét hete hangijzer van het jaar te hebben: corona. Een virus dat in alle geledingen van de maatschappij een blijvende impact zal hebben. Ook binnenklimaat ontsnapt er niet aan. De gezondheidscrisis zal volgens de experts aan tafel ook betekenen dat we voortaan op een andere manier naar binnenklimaat zullen kijken. “Compartimentering zal steeds belangrijker worden bij het ontwerpen van gebouwen”, stelt Lieven Verstaen (Daikin). “Bij kantoorgebouwen zal men het verloop van mensen tussen verschillende lokalen zoveel mogelijk proberen te beperken. En in de residentiële sector zal de bewustwording op vlak van luchtzuiverheid toenemen. De afgelopen maanden zagen we de vraag naar luchtzuiveringstoestellen al sterk toenemen.” Bewustwording Als specialist in probiotische luchtbehandeling volgt Niko Lecluyse (Breezo) de evoluties op de voet. “De bewustwording die corona met zich meebracht is voor ons onbetaalbaar. Mensen beseffen stilaan dat er een verschil is tussen virussen en bacteriën. Tegelijk is er meer dan corona: heel wat zuiveringstoestellen focussen op virussen, maar er zijn ook bijvoorbeeld pathogenen en schimmels. Ook die moeten aangepakt worden.” Vanuit IDEWE krijgt Liesbeth Reekmans deze dagen heel wat vragen binnen over de luchtkwaliteit in gebouwen. “Ik stel vast dat er een shift in focus is, van energie naar gezondheid. Maar er is niet één oplossing voorhanden. Je moet kijken naar de risico’s op maat van het gebouw, de bezettingsgraad, de aanwezige installaties,…” “Men beseft stilaan dat het in de toekomst misschien niet meer opportuun is om werknemers weg te stoppen in grote gebouwen”, zegt Steffert Vanneste (Jaga). “Corona kan een stimulans zijn om gebouwen op een andere manier te gaan ontwerpen.” Toch is niet iedereen daarvan overtuigd: “Corona is nu brandend actueel, maar wat als het thema verdwijnt uit de media?”, nuanceert Steven Poncelet (Renson). “Het geheugen van de mensen is relatief kort”, beaamt Dirk Slagmulder (Duco). ”Bovendien bestaat er geen one size fits all-oplossing, zeker niet op vlak van ventilatie. Heel wat elementen spelen een rol, zoals de energiekosten, de akoestiek, en de wensen van de klant.” Ventilatie Een comfortabel binnenklimaat zonder goede ventilatie is haast onmogelijk: daar zijn de experts het over eens. De aandacht voor ventilatie wordt vanuit wetgevend kader ook opgelegd, zegt Thomas Bockelandt (boydens engineering): “De eisen zijn nu al zeer stringent. In de projecten waar wij bij betrokken zijn zien we zelden een lakse houding van de technische verantwoordelijken.” “Men bekijkt ventilatie nog al te vaak vanuit een wetgevend kader: het E-peil is het belangrijkste”, zegt Dirk Slagmulder (Duco) daarover. “In een optimaal scenario benaderen we ventilatie met de driehoek energiezuinigheid – comfort – gezondheid. Ventilatie is een tool om een gezond en comfortabel binnenklimaat te bereiken, niet alleen maar een gunstige factor voor uw E-peil.” Dat denkt ook Lieven Verstaen (Daikin): “Het bewustzijn bij de eindklant is nog vrij laag.” “Bij kleinere projecten kijkt men voornamelijk naar EPB, niet naar comfort of binnenklimaat”, beaamt zegt Geert Bellens (METIZ). “Heel veel projectontwikkelaars voorzien in de oorspronkelijke ontwerpen zelfs geen ruimte voor ventilatietoestellen. Dat blijft een nijpend probleem, zeker in residentiële projecten”, zegt Marc Achten (Vasco). Comfortklachten “Ook in gebouwen die op wetgevend vlak volledig in orde zijn, duiken er nog vaak comfortklachten op. Het EPB legt de minimale ventilatie-eisen vast, maar die zijn niet altijd voldoende om comfort te garanderen. Het is aan de bouwheer om hogere eisen te stellen”, zegt Geert Bellens (METIZ). Lieven Verstaen (Daikin) beaamt: “Dat komt omdat de EPB-wetgeving kleinere debieten oplegt. Grotere debieten kan die comfortklachten uit de wereld helpen, maar dat verhoogt de bouwkosten. De projectontwikkelaars moeten er nog zeker van zijn dat het gebouw verkocht kan worden. Daarom beperkt men zich voorlopig tot de wettelijke minima, om de bouwkost onder controle te krijgen.” Steven Poncelet (Renson) stelt enkele belangrijke bottlenecks op vlak van ventilatie vast. “Ten eerste, de installatie die niet altijd professioneel verloopt. Daarnaast is ook de inregeling soms een probleem, en loopt het ook wel eens mis aan de gebruikerszijde. Dan wordt het ventilatietoestel niet of niet goed onderhouden, en schakelt men in sommige woningen de ventilatie zelfs gewoon uit. Daarom dient een ventilatie zowel voor installateur als gebruiker eenvoudig te gebruiken te zijn. Zeker in het licht van de huidige gezondheidscrisis zal een goed werkend ventilatiesysteem een grote meerwaarde bieden. Zowel natuurlijke als mechanische ventilatie hebben een aangetoonde meerwaarde." Gebrek aan interesse Die indruk heeft ook Steven Schreurs (Marge Architecten): “Er is een gebrek aan interesse bij heel wat eindgebruikers. Dan komen we woningen tegen waar men de roosters dichtplakt of de installatie gewoon afzet.” Marc Achten (Vasco): “Dat heeft regelmatig te maken met de akoestiek. Mensen schakelen de installatie uit als ze teveel lawaai produceert. Met een performant toestel, dat juist is ingeregeld, zullen ze blijven ventileren.” De impact van akoestiek op binnenklimaat valt dan ook niet te onderschatten. De akoestische experts rond de tafel hameren erop: “Meestal beseft men het belang ervan pas bij de ingebruikname. De problemen zijn niet onoplosbaar, want ventilatieroosters en -systemen kunnen perfect geluiddempend uitgevoerd worden”, zegt Walter Dox (DOX Acoustics). “Akoestiek kan elke dag van het jaar een impact hebben, anders dan seizoensgebonden technieken”, zegt ook Astrid Van Cauwelaert (Asona). “Het is bovendien bewezen dat een slechte akoestiek een impact heeft op het welzijn van werknemers en hun productiviteit.”

Tekst & Foto : Architectura